Pomoc cudzoziemcom

AKTY PRAWNE

Zasady przyznawania pomocy cudzoziemcom regulują niżej wymienione akty prawne:

• Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2023 r. poz. 901 z późn. zm.),
• Ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2023 r. poz. 519 z późn. zm.),
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 kwietnia 2015 r. w sprawie udzielania pomocy cudzoziemcom (Dz. U. z 2019 r. poz. 1946).

MIEJSCE UDZIELANIA POMOCY

Zespół Pracowników Socjalnych Nr 10, 15-434 Białystok, ul. Biała 13/33, tel. 85 879 77 42 – 47.

POMOC NA ZASADACH OGÓLNYCH

Prawo do świadczeń z pomocy społecznej, jeżeli umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej, przysługuje cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:

• na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 ust. 1 pkt 1 lit. c lub d lub w art. 186 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej,
• w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub zgody na pobyt tolerowany - w formie schronienia, posiłku, niezbędnego ubrania oraz zasiłku celowego;
• obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz członkom ich rodzin w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin, posiadającym prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

POMOC CUDZOZIEMCOM, W STOSUNKU DO KTÓRYCH ISTNIEJE DOMNIEMANIE, ŻE SĄ OFIARAMI HANDLU LUDŹMI

Prawo do świadczeń w formie interwencji kryzysowej, schronienia, posiłku, niezbędnego ubrania oraz zasiłku celowego przysługuje:

• cudzoziemcom przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zaświadczenia, o którym mowa w art. 170 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach,
• cudzoziemcom przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia, o którym mowa w art. 176 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach,
• obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz członkom ich rodzin w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin posiadającym zaświadczenie, o którym mowa w art. 41a ust. 1 tej ustawy.

POMOC INTEGRACYJNA

Cudzoziemiec, który uzyskał w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub przybywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu połączenia się z rodziną i jest członkiem rodziny cudzoziemca posiadającego status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, ma prawo skorzystać z pomocy mającej na celu wspieranie procesu jego integracji. Pomoc ta udzielana jest zgodnie z miejscem zamieszkania cudzoziemca w ramach indywidualnego programu integracji, uzgodnionego między powiatowym centrum pomocy rodzinie a cudzoziemcem, określającego wysokość, zakres i formy pomocy, w zależności od indywidualnej sytuacji życiowej cudzoziemca i jego rodziny.

Wniosek o przyznanie pomocy w ramach indywidualnego programu integracji powinien zawierać:

• pisemną deklarację cudzoziemca o zamiarze zamieszkania na terenie określonego województwa,
• pisemne oświadczenie, że z podobnym wnioskiem cudzoziemiec nie zwrócił się na terenie innego województwa,
• pisemne oświadczenie o gotowości przystąpienia do uzgodnionego programu integracji.

W przypadku cudzoziemca, który uzyskał w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy, do wniosku należy dołączyć kopie:

• decyzji o nadaniu statusu uchodźcy,
• dokumentu podróży przewidzianego w Konwencji Genewskiej,
• karty pobytu wydanej w związku z nadaniem statusu uchodźcy.

W przypadku cudzoziemca, który uzyskał w Rzeczypospolitej Polskiej ochronę uzupełniającą, do wniosku należy dołączyć kopie:

• decyzji o odmowie nadania statusu uchodźcy, w której udzielono cudzoziemcowi ochrony uzupełniającej,
• karty pobytu wydanej w związku z udzieleniem ochrony uzupełniającej.

W przypadku cudzoziemca, który przybywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu połączenia się z rodziną, do wniosku należy dołączyć kopie:

• decyzji o zezwoleniu na pobyt czasowy udzielonym w związku z przebywaniem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu połączenia się z rodziną,
• karty pobytu wydanej w związku z przebywaniem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu połączenia się z rodziną.

Cudzoziemiec dołącza do wniosku także inne dokumenty będące w jego posiadaniu, które mogą pomóc w opracowaniu programu integracji.

Świadczenie pieniężne na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla cudzoziemców ze statusem uchodźcy i ochroną uzupełniającą

Pomocy dla cudzoziemca udziela się w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy i obejmuje ona:

1. świadczenia pieniężne w wysokości od 721 zł do 1450 zł miesięcznie na osobę przeznaczone na:
   1. utrzymanie, w szczególności na pokrycie wydatków na żywność, odzież, obuwie, środki higieny osobistej oraz opłaty mieszkaniowe,
   2. pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego,
2. opłacanie składki na ubezpieczenie zdrowotne określonej w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,
3. pracę socjalną,
4. poradnictwo specjalistyczne, w tym poradnictwo prawne, psychologiczne i rodzinne;
5. udzielanie informacji oraz wsparcia w kontaktach z innymi instytucjami, w szczególności z instytucjami rynku pracy, ze środowiskiem lokalnym oraz organizacjami pozarządowymi,
6. inne działania wspierające proces integracji cudzoziemca.

Zakres pomocy i zobowiązań w związku z zawartym indywidualnym programem integracji

Indywidualny program integracji uzgadniany jest z cudzoziemcem, a następnie akceptowany przez wojewodę. Program zawiera wysokość, zakres i formy pomocy w zależności od indywidualnej sytuacji cudzoziemca i jego rodziny oraz zobowiązuje cudzoziemca w szczególności do:

• wskazania miejsca zamieszkania,
• zarejestrowania się w urzędzie pracy w terminie ustalonym w programie oraz aktywnego poszukiwania pracy,
• uczestnictwa w kursach języka polskiego, w przypadku gdy zachodzi taka potrzeba,
• współdziałania oraz kontaktowania się z realizatorem programu w ustalonych terminach (nie rzadziej niż 2 razy w miesiącu),
• podejmowania uzgodnionych działań wynikających z indywidualnej sytuacji życiowej,
• przestrzegania zobowiązań przyjętych w programie.

Zmiana miejsca zamieszkania

Zmianę miejsca zamieszkania przez cudzoziemca w okresie 12 miesięcy trwania indywidualnego programu dopuszcza się w szczególnie uzasadnionych przypadkach, w szczególności:

• podjęcia pracy z możliwością zamieszkania,
• uzyskania mieszkania na terenie innego powiatu,
• łączenia rodzin w sytuacji, jeśli rodzina mogłaby wspólnie zamieszkać,
• konieczności specjalistycznego leczenia, wymagającego zmiany miejsca zamieszkania (dotyczy to cudzoziemca oraz członków rodziny).

Wstrzymanie pomocy

Pomoc dla cudzoziemca może zostać wstrzymana w przypadku:

• niewykonywania zobowiązań przyjętych w indywidualnym programie integracji, w tym nieusprawiedliwionej nieobecności na kursach nauki języka polskiego,
• wykorzystywania pomocy niezgodnie z celem przyznania,
• udzielenia nieprawdziwych informacji o swojej sytuacji,
• pobytu w zakładzie opieki zdrowotnej powyżej 30 dni,
• wszczęcia postępowania karnego - do czasu prawomocnego zakończenia postępowania.

Uchylenie decyzji o przyznaniu pomocy

Uchylenie decyzji o udzieleniu pomocy następuje w przypadku, gdy:

• po wstrzymaniu pomocy cudzoziemiec ponownie nie wykonuje uzgodnień indywidualnego programu integracji, wykorzystuje pomoc niezgodnie z celem oraz udziela nieprawdziwych informacji o swojej sytuacji,
• cudzoziemiec został skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne,
• cudzoziemca pozbawiono statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej.